Zrzeczenie spadku to czynność prawna, która pozwala osobie uprawnionej do dziedziczenia uniknąć przyjęcia spadku, zarówno w aspekcie aktywów, jak i pasywów. Jest to decyzja, która ma poważne konsekwencje prawne, gdyż osoba zrzekająca się spadku traktowana jest tak, jakby nigdy nie była spadkobiercą. Zrzeczenie spadku obejmuje zarówno majątek (aktywa), jak i długi (pasywa) należące do spadkodawcy.
Co to jest spadek?
W polskim systemie prawnym, spadek to majątek (zarówno aktywa, jak i pasywa), który przechodzi na inne osoby po śmierci danej osoby, czyli spadkodawcy. Proces dziedziczenia jest regulowany przez Kodeks cywilny, który określa zasady przekazywania praw i obowiązków zmarłego na spadkobierców. Spadek może obejmować różnego rodzaju aktywa, takie jak nieruchomości, ruchomości, prawa majątkowe (np. prawa autorskie) czy udziały w spółkach. Spadek otwiera się w chwili śmierci spadkodawcy. Od tego momentu majątek zmarłego przechodzi z mocy prawa na wskazanych przez prawo lub przez zmarłego w testamencie spadkobierców. Spadkobiercami mogą być osoby wskazane w testamencie (spadkobiercy testamentowi) lub, w przypadku braku testamentu, osoby określone przez przepisy prawa, zgodnie z tzw. ustawowym porządkiem dziedziczenia.
Jak zrzec się spadku po zmarłej osobie?
Proces zrzeczenia się spadku jest ściśle regulowany prawnie i wymaga spełnienia określonych formalności. Jednym z nich jest termin. Zrzeczenie się spadku musi nastąpić w ciągu sześciu miesięcy od momentu, gdy spadkobierca dowiedział się o swoim prawie do dziedziczenia oraz o śmierci spadkodawcy. Na marginesie warto zaznaczyć, iż ustawodawca przewidział również sytuację, w której termin 6 miesięcy zostanie przekroczony. W takim wypadku w określonych przypadkach istnieje możliwość skorzystania z instytucji uchylenia się od skutków prawnych niezachowania terminu powołując się na błąd bądź groźbę. Drugą istotną kwestią jest forma zrzeczenia się spadku. Oświadczenie o zrzeczeniu się spadku musi być złożone w formie aktu notarialnego (u notariusza) lub w formie wniosku o przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku (w sądzie). Nie jest to zatem czynność, którą można wykonać ustnie czy drogą mailową. Warto również pamiętać, że zrzeczenie się spadku jest czynnością bezwarunkową. Oznacza to, że nie można zrzec się spadku w części lub pod pewnymi warunkami.
Jak zrzec się dziedziczenia?
Zrzeczenie się dziedziczenia następuje przez złożenie oświadczenia w tej sprawie w sądzie lub u notariusza. W Polsce, zrzeczenie się spadku jest aktem formalnym i musi zostać dokonane w określonej formie prawnej, aby było skuteczne. W przypadku notariusza koszt sporządzenia aktu notarialnego to maksymalnie 50 zł plus opłaty kancelaryjne. Aby sporządzić taki akt notarialny, potrzebny będzie odpis skrócony aktu zgonu zmarłego (spadkodawcy) oraz odpis skrócony twojego aktu urodzenia. Można to zrobić u dowolnego notariusza. W przypadku drogi sądowej, wniosek o przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku podlega opłacie 100 zł.
Zrzeczenie spadku krok po kroku, spadek Opole
Przed podjęciem decyzji o zrzeczeniu się spadku warto dokładnie ocenić wartość spadku, w tym zarówno aktywa, jak i ewentualne długi. Warto skonsultować się z prawnikiem, który pomoże ocenić stan prawny i ekonomiczny spadku. Zrzeczenie się spadku musi nastąpić w ciągu 6 miesięcy od dnia, kiedy spadkobierca dowiedział się o przysługującym mu prawie do dziedziczenia. Jest to tzw. termin zawity, po którego upływie spadkobierca jest uznawany za osobę, która przyjęła spadek. Oświadczenie można złożyć bezpośrednio w sądzie rejonowym właściwym ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy lub u notariusza. Zrzeczenie się spadku przez małoletniego lub ubezwłasnowolnionego wymaga zatwierdzenia przez sąd opiekuńczy. Po złożeniu oświadczenia o zrzeczeniu się spadku, spadkobierca jest traktowany tak, jakby nigdy nie był uprawniony do spadku. Oznacza to, że nie odpowiada za długi spadkowe, ale również nie ma prawa do żadnej części majątku zmarłego. Jeśli spadkobierca zrzeknie się spadku, jego część spadku może być przekazana innym uprawnionym spadkobiercom lub, w przypadku braku innych spadkobierców, spadek może przypaść Skarbowi Państwa.
Zrzeczenie się spadku to ważny instrument prawny, pozwalający uniknąć przejęcia długów przewyższających wartość aktywów spadkowych. Decyzja o zrzeczeniu się spadku powinna być jednak dobrze przemyślana i oparta na rzetelnej analizie prawnej i ekonomicznej. Zaleca się konsultację z prawnikiem specjalizującym się w prawie spadkowym, aby zapewnić prawidłowe przeprowadzenie całego procesu. Kancelaria Hilarowicz w Opolu zajmuję się prawem spadkowym. Zespół prawników w Kancelarii Hilarowicz ma duże doświadczenie w sprawach spadkowych (spadek Opole).