Rozwód z orzeczeniem o winie

Rozwód z orzeczeniem o winie polega na tym, że sąd rozstrzyga, który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego. Orzeczenie takie może mieć istotne konsekwencje, zwłaszcza w kontekście obowiązku alimentacyjnego. Rozwód z winy małżonka ma miejsce, gdy sąd stwierdzi, że za rozpad małżeństwa odpowiada któryś z małżonków. W ugruntowanym orzecznictwie i doktrynie przyjęło się, że winą określa się takie działanie lub zaniechanie, które narusza obowiązki zdefiniowane przepisami powszechnie obowiązującego prawa i zasad współżycia społecznego. Takie czynności muszą doprowadzić do trwałego i całkowitego rozpadu małżeńskiego pożycia, a zachowanie winnego małżonka musi zostać uznane za zawinione, czyli zależne od jego woli. 

Czym jest orzeczenie o winie?

Orzeczenie o winie w kontekście rozwodu to decyzja sądu, która określa, który z małżonków jest odpowiedzialny za trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Zgodnie z art. 57 § 1 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego (KRO), sąd w wyroku rozwodowym orzeka, czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia, chyba że oboje małżonkowie zgodnie żądają zaniechania orzekania o winie. Orzeczenie o winie polega na tym, że Sąd ocenia, kto tę odpowiedzialność ponosi. Wina w rozwodzie może mieć trzy warianty tj. rozwód z orzeczeniem o winie męża, rozwód z orzeczeniem o winie żony, bądź rozwód z orzeczeniem o winie obu stron. Warto zaznaczyć, iż  rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych, małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2005 r., sygn. akt III CK 682/04, Sąd Najwyższy podkreślił, że „ustalenie winy jednego z małżonków za rozkład pożycia małżeńskiego wymaga wykazania jego zachowań, które były przyczyną tego rozkładu, oraz oceny, czy zachowania te można uznać za zawinione”. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2004 r., sygn. akt IV CK 406/02, Sąd Najwyższy zaznaczył, że „orzeczenie o winie jednego z małżonków nie wyklucza orzeczenia rozwodu, nawet jeśli winny małżonek sprzeciwia się rozwodowi, o ile drugi małżonek nie chce kontynuować związku”. Natomiast w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 1997 r., sygn. akt I CKN 86/97, Sąd Najwyższy stwierdził, że „ciężar dowodu w zakresie wykazania winy za rozkład pożycia małżeńskiego spoczywa na stronie, która winę tę zarzuca”.

Rozwód z winy małżonka. Jakie są z tego korzyści?

Orzeczenie rozwodu z winy jednego małżonka może przynieść istotne korzyści dla małżonka niewinnego. Do głównych korzyści należą przede wszystkim potencjalne alimenty, które mogą zostać zasądzone. Zgodnie z art. 60 § 1 KRO małżonek niewinny może żądać od małżonka winnego alimentów, jeśli rozwód pogorszył jego sytuację materialną (art. 60 § 1 KRO). Natomiast zgodnie z art. 60 § 2 KRO alimenty te mogą być zasądzone na czas nieokreślony, dopóki małżonek niewinny pozostaje w niedostatku. Kolejnym aspektem, którym mogą kierować się poszczególne osoby jest moralna satysfakcja. Orzeczenie winy może przynieść moralną satysfakcję małżonkowi niewinnemu, potwierdzając, że to nie on jest odpowiedzialny za rozkład małżeństwa. 

Dokumenty wymagane do sprawy o rozwód z orzeczeniem o winie

Aby złożyć pozew o rozwód z orzeczeniem o winie, należy przygotować odpowiednie pisma procesowe i dokumenty. W pierwszej kolejności należy złożyć do odpowiedniego sądu pozew o rozwód. Sądem właściwym dla skierowania pozwu o rozwód jest sąd okręgowy, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda. Najczęściej jest to sąd, w okręgu którego małżonkowie mieli miejsce zamieszkania. Opłata od pozwu wynosi 600 zł. Pozew o rozwód musi zawierać uzasadnienie, dlaczego powód żąda rozwodu oraz dlaczego domaga się orzeczenia o winie drugiego małżonka. Do takiego pozwu należy załączyć odpis aktu małżeństwa, czyli dokumentu potwierdzającego zawarcie małżeństwa i odpisy aktów urodzenia dzieci, jeśli małżonkowie mają wspólne dzieci. Aby udowodnić winę małżonka, konieczne może być przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków, czy z dokumentacji takiej jak korespondencja, zdjęcia, nagrania dotyczące np. przemocy domowej, zdrady, zaniedbań. Do przedmiotowego pozwu należy również załączyć zaświadczenie o zarobkach powoda. 

Ile trwa rozwód z orzeczeniem o winie?

Czas trwania postępowania rozwodowego z orzeczeniem o winie zależy od wielu czynników, w tym od obciążenia sądów. W niektórych sądach terminy rozpraw mogą być odległe ze względu na dużą liczbę spraw. Wpływ na czas trwania postępowania rozwodowego ma również konieczność przeprowadzenia poszczególnych dowodów. Istotnym aspektem jest też postawa samych małżonków, czyli stron przedmiotowego postępowania. Jeśli jedna ze stron stawia opór lub składa liczne wnioski dowodowe, postępowanie może się przeciągać. Średnio rozwód z orzeczeniem o winie może trwać od kilku miesięcy do nawet kilku lat. Rozwód z orzeczeniem o winie jest procesem czasochłonnym i złożonym. Dokładny czas trwania zależy od wielu czynników, w tym stopnia skomplikowania sprawy, obciążenia sądów oraz współpracy małżonków.

Intercyza a rozwód z orzeczeniem o winie

Intercyza, czyli małżeńska umowa majątkowa, może mieć wpływ na postępowanie rozwodowe, ale nie na orzeczenie o winie. Intercyza to umowa majątkowa małżeńska jest  zawierana przed notariuszem, na mocy której małżonkowie mogą: wyłączyć wspólność majątkową (ustanawiając rozdzielność majątkową); rozszerzyć wspólność majątkową na majątek nabyty przed ślubem; ograniczyć wspólność majątkową (np. wyłączając pewne składniki majątku z tej wspólności); ustanowić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. Podstawą prawną dla zawierania intercyz w Polsce jest art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO), który stanowi, że małżonkowie mogą przez umowę majątkową małżeńską ustanowić rozdzielność majątkową, rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć wspólność majątkową. Intercyza, ustanawiająca rozdzielność majątkową, zasadniczo wyłącza wspólność majątkową. Oznacza to, że w przypadku rozwodu, każdy z małżonków zachowuje swoje odrębne majątki. W przypadku braku intercyzy, majątek wspólny podlega podziałowi. Warto zwrócić uwagę na orzecznictwo, np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2005 r., sygn. akt III CK 682/04, w którym Sąd Najwyższy podkreślił, że „podział majątku wspólnego małżonków po ustaniu wspólności majątkowej następuje na zasadach określonych w art. 43 KRO”. Oznacza to, że majątek dzielony jest na równe części, chyba że istnieją przesłanki do nierównego podziału (np. przyczynienie się jednego z małżonków do powstania majątku wspólnego w większym stopniu).

Intercyza reguluje kwestie majątkowe między małżonkami, natomiast orzeczenie o winie dotyczy przyczyn rozkładu pożycia. Przy rozwodzie z orzeczeniem o winie intercyza będzie miała wpływ na podział majątku, który może być ustalony na podstawie wcześniej zawartej umowy. Orzecznictwo sądowe podkreśla, że mimo intercyzy, małżonek winny rozkładu pożycia może być zobowiązany do płacenia alimentów, jeśli sytuacja materialna małżonka niewinnego uległa pogorszeniu. Warto zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2008 r., sygn. akt II CNP 166/07, w którym Sąd Najwyższy uznał, że „intercyza nie wyłącza możliwości dochodzenia alimentów przez małżonka znajdującego się w niedostatku, jeśli druga strona ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego”.

Co zrobić, aby uzyskać rozwód z orzeczeniem o winie?

Aby uzyskać rozwód z orzeczeniem o winie, należy w pierwszej kolejności zgromadzić odpowiednie dowody i udokumentować działania małżonka, które doprowadziły do rozkładu pożycia. Następnie należy złożyć pozew do sądu. W pozwie należy jasno wskazać, że domagamy się rozwodu z orzeczeniem o winie i przedstawić dowody na winę małżonka. W dalszej kolejności należy odpowiednio przygotować się do rozprawy. Trzeba zgłosić świadków, przedstawić dowody i być gotowym na zeznania. W związku z szeregiem tych czynności kluczowa jest współpraca z kancelarią specjalizującą się w sprawach rozwodowych. Skorzystanie z pomocy prawnika może znacznie ułatwić proces i zwiększyć szanse na uzyskanie korzystnego orzeczenia.

Rozwód z orzeczeniem o winie – czy warto?

Decyzja o rozwodzie z orzeczeniem o winie powinna być dobrze przemyślana. Należy przede wszystkim wziąć pod uwagę ewentualne korzyści finansowe. Jeśli małżonek niewinny znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, orzeczenie o winie może umożliwić uzyskanie alimentów. Z drugiej strony należy wziąć pod uwagę potencjalny czas i stres w związku z postępowaniem rozwodowym i dowodowym. Postępowanie rozwodowe z orzeczeniem o winie może być długie i stresujące. Wymaga zgromadzenia dowodów, przesłuchiwania świadków i często publicznego ujawniania prywatnych spraw. Dla wielu osób ważne jest, aby winny małżonek poniósł odpowiedzialność za swoje czyny. 

Reasumując, rozwód z orzeczeniem o winie ma swoje zalety, ale wiąże się również z licznymi wyzwaniami. Decyzję należy podjąć po dokładnym rozważeniu wszystkich aspektów i jeśli to możliwe, skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w sprawach rodzinnych. Kancelaria Hilarowicz w Opolu specjalizuje się w sprawach rozwodowych, oferując pomoc prawną na najwyższym poziomie.