Jak unieważnić małżeństwo?

Skuteczne unieważnienie małżeństwa prowadzi do sytuacji, w której traktuje się małżeństwo jako niezaistniałe. Co to oznacza i jakie niesie konsekwencje?

Oznacza to, że:

• małżonkowie powracają do pierwotnego stanu cywilnego
• ustaje pomiędzy małżonkami stosunek powinowactwa
• wygasa wspólność majątkowa
• małżonkowie tracą prawo do dziedziczenia ustawowego po sobie
• powstaje roszczenie małżonków o alimenty
• zachodzi potrzeba ustalenia małżonka wykonującego władzę rodzicielską i uregulowania kontaktów, jeżeli w trakcie trwania unieważnionego związku pojawiły się dzieci.

Jak złożyć pozew o unieważnienie małżeństwa?

Pozew o unieważnienie małżeństwa wnosi się do sądu okręgowego właściwego ze względu na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków. W zależności od przyczyny unieważnienia powodem może być jeden z małżonków lub osoba, która posiada w unieważnieniu interes prawny. Należy również pamiętać o dokonaniu opłaty sądowej w wysokości 200 zł.
Jeżeli któraś z przesłanek unieważnienia małżeństwa zostanie udowodniona, sąd orzeka o unieważnieniu małżeństwa i nie ma znaczenia czy strona przeciwna wyraża na to zgodę.

Dodatkowo sąd stwierdza, czy i który z małżonków zawarł małżeństwo w złej wierze, tzn. w chwili zawarcia małżeństwa wiedział o okoliczności stanowiącej podstawę unieważnienia. Małżonek ten traktowany jest jak strona winna rozkładu pożycia małżeńskiego, co prowadzi do następujących konsekwencji:

• jeżeli rozstanie prowadzi do istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka, który nie wiedział o okolicznościach stanowiących podstawę unieważnienia, może on żądać, aby druga strona zaspokajała jego usprawiedliwione potrzeby finansowe, choćby nawet nie znajdowała się w niedostatku
• strona, która zawarła małżeństwo w złej wierze nie ma możliwości domagać się alimentów od strony przeciwnej

Co istotne, nie ma możliwości unieważnienia małżeństwa po jego ustaniu, chyba że dochodzi się go na podstawie przesłanki pokrewieństwa między małżonkami lub bigamii. Ponadto, jeżeli jeden z małżonków nie żyje, zgodnie z prawem, sąd wyznacza na jego miejsce kuratora.