|

Alimenty na małżonka pozostającego w niedostatku – aspekty prawne

Obowiązek alimentacyjny między małżonkami, zarówno w trakcie trwania małżeństwa, jak i po rozwodzie, jest jednym z ważniejszych zagadnień prawa rodzinnego. W polskim systemie prawnym zasady tego obowiązku regulują przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO). Poniżej przedstawiamy szczegółowe omówienie kwestii alimentów na małżonka w niedostatku, w tym warunki, kiedy przysługują oraz sytuacje, w których obowiązek ten wygasa.

Alimenty na żonę – kiedy przysługują?

Obowiązek alimentacyjny na rzecz byłego małżonka po rozwodzie został określony w art. 60 KRO. W przypadku rozwodu, zasady są różne w zależności od tego, czy sąd orzekł o winie za rozkład pożycia:

  • Rozwód bez orzekania o winie:
    • Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, może żądać od drugiego małżonka alimentów, jeśli znajduje się w niedostatku. Niedostatek oznacza brak środków niezbędnych do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, takich jak wyżywienie, mieszkanie, leczenie czy odzież.
    • W takim przypadku drugi małżonek, który ma możliwości finansowe, może zostać zobowiązany do pomocy.
  • Rozwód z orzeczeniem winy:
    • Jeśli sąd uzna jednego z małżonków za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, obowiązek alimentacyjny może zostać nałożony na stronę winną, nawet jeśli druga strona nie znajduje się w niedostatku, ale jej sytuacja życiowa znacznie się pogorszyła wskutek rozwodu.
  • Rozwód z winą obu stron:
    • W przypadku współwiny, alimenty mogą być zasądzone jedynie w sytuacji niedostatku.

Alimenty na męża – kiedy żona płaci alimenty na męża?

Sytuacja jest analogiczna jak w przypadku alimentów na żonę. Mąż może ubiegać się o alimenty od byłej żony, jeśli:

  • znajduje się w niedostatku, a była żona ma możliwość finansową, aby udzielić pomocy, a on sam nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia;
  • sąd orzekł wyłączną winę żony, a jego sytuacja życiowa znacznie się pogorszyła wskutek rozwodu.

Należy pamiętać, że obowiązek alimentacyjny nie jest przypisany wyłącznie jednej płci. Prawo rodzinne traktuje obie strony równo, dlatego zarówno kobieta, jak i mężczyzna mogą być zobowiązani do płacenia alimentów na rzecz drugiego małżonka, jeśli spełnione są ustawowe przesłanki.

Kiedy wygasa obowiązek alimentacyjny na byłego małżonka?

Obowiązek alimentacyjny na byłego małżonka wygasa w następujących sytuacjach:

  • Ponowne zawarcie małżeństwa przez osobę uprawnioną do alimentów:
    • Jeśli były małżonek, który otrzymuje alimenty, ponownie wejdzie w związek małżeński, obowiązek alimentacyjny wygasa (art. 60 §3 KRO).
  • Ustanie niedostatku:
    • Jeśli osoba uprawniona przestaje być w niedostatku, np. znajduje stabilne zatrudnienie lub odzyskuje zdolność do pracy, sąd może uchylić obowiązek alimentacyjny.
  • Upływ czasu:
    • W przypadku małżonka, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek alimentacyjny wygasa po 5 latach od daty rozwodu, chyba że sąd przedłuży ten okres z ważnych powodów.
  • Śmierć jednej ze stron:
    • Obowiązek alimentacyjny nie przechodzi na spadkobierców. Wygasa wraz ze śmiercią osoby zobowiązanej lub uprawnionej.

Dożywotnie alimenty na żonę lub męża – czy istnieją?

Dożywotnie alimenty mogą być zasądzone w sytuacjach, gdy były małżonek został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a druga strona nie zawarła nowego małżeństwa i wskutek rozwodu jej sytuacja materialna znacząco się pogorszyła. Jest to zgodne z Konstytucją, co potwierdził Trybunał Konstytucyjny (sygn. SK 27/2012) w dniu 25 października 2021 roku. W takich przypadkach obowiązek alimentacyjny może trwać bez ograniczenia czasowego, ale sąd może go uchylić, jeśli sytuacja majątkowa zobowiązanego ulegnie zmianie lub uprawniony zacznie samodzielnie pokrywać swoje potrzeby.

Alimenty na małżonka po rozwodzie, który żyje w niedostatku – wszystko, co musisz wiedzieć

  • Czym jest niedostatek?
    Niedostatek oznacza sytuację, w której osoba nie jest w stanie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych, mimo podejmowania wszelkich starań. Przykłady obejmują brak środków na jedzenie, mieszkanie, leki czy ubrania.
  • Jak udowodnić niedostatek?
    • Dokumentacja dochodów i wydatków.
    • Zaświadczenia lekarskie potwierdzające niezdolność do pracy.
    • Inne dowody potwierdzające brak możliwości zarobkowania, np. wiek czy choroba.
  • Kiedy sąd przyznaje alimenty?
    • Sąd bada zarówno potrzeby osoby żądającej alimentów, jak i możliwości finansowe osoby zobowiązanej.
    • Decyzja zapada po przeanalizowaniu dowodów przedstawionych przez obie strony.

Obowiązek alimentacyjny na małżonka pozostającego w niedostatku jest kluczowym elementem systemu prawnego, który zapewnia ochronę przed skutkami rozwodu. Przepisy prawa rodzinnego jasno określają sytuacje, w których alimenty mogą zostać zasądzone, a także warunki ich wygaszenia. Jeśli potrzebujesz pomocy w sprawie alimentów skontaktuj się z Kancelarią Hilarowicz. Nasz zespół doświadczonych prawników pomoże Ci w skutecznym dochodzeniu Twoich praw i ochronie Twoich interesów.

Podobne wpisy