Nowe regulacje dotyczące ochrony dziecka przed przemocą – co muszą wiedzieć rodzice?
W ostatnich latach polskie prawo rodzinne przeszło istotne zmiany mające na celu wzmocnienie ochrony dzieci przed przemocą. Wprowadzone nowelizacje, w tym tzw. „ustawa Kamilka”, znacząco rozszerzyły kompetencje sądów rodzinnych oraz nałożyły nowe obowiązki na instytucje pracujące z małoletnimi. W niniejszym artykule przedstawiamy kluczowe zmiany oraz ich praktyczne konsekwencje dla rodziców i opiekunów.
Zmiany prawne mające na celu skuteczniejszą ochronę dzieci przed przemocą
Nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz innych ustaw, znana jako „ustawa Kamilka”, została uchwalona w odpowiedzi na tragiczne wydarzenia związane z przemocą wobec dzieci. Jej głównym celem jest zapewnienie skuteczniejszej ochrony małoletnich przed przemocą fizyczną, psychiczną oraz seksualną.
Kluczowe zmiany obejmują:
- Wprowadzenie standardów ochrony małoletnich: Instytucje pracujące z dziećmi, takie jak szkoły, przedszkola czy placówki opiekuńcze, są zobowiązane do wdrożenia procedur mających na celu zapobieganie przemocy oraz reagowanie na jej przypadki.
- Obowiązek analizy najpoważniejszych przypadków przemocy: Wprowadzono procedurę tzw. „Serious Case Reviews”, która ma na celu analizę przypadków śmierci lub poważnego uszczerbku na zdrowiu dziecka w wyniku przemocy, w celu zapobiegania podobnym zdarzeniom w przyszłości.
- Zmiany w procedurze wysłuchania dziecka przez sąd: Dziecko ma prawo do bycia wysłuchanym przez sąd, jednakże może odmówić udziału w tej czynności. Sąd ma obowiązek uszanować taką decyzję dziecka.
Środki, które może zastosować sąd w przypadku zagrożenia dobra dziecka
Sąd rodzinny dysponuje szeregiem instrumentów prawnych umożliwiających ochronę dziecka w sytuacjach zagrożenia:
- Zobowiązanie rodziców do określonego zachowania: Na podstawie art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, sąd może zobowiązać rodziców między innymi do współpracy z asystentem rodziny, uczestnictwa w terapii czy innych działań mających na celu poprawę sytuacji dziecka.
- Nadzór kuratora rodzinnego: Sąd może ustanowić nadzór kuratora nad wykonywaniem władzy rodzicielskiej, co pozwala na monitorowanie sytuacji dziecka w rodzinie.
- Ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej: W skrajnych przypadkach, gdy dobro dziecka jest poważnie zagrożone, sąd może ograniczyć lub pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej.
Nowe uprawnienia sądów w zakresie ingerencji w sytuację rodzinną
Nowelizacje przepisów prawnych rozszerzyły uprawnienia sądów rodzinnych w zakresie ochrony dzieci:
- Wszczęcie postępowania z urzędu: Sąd może wszcząć postępowanie opiekuńcze bez wniosku stron, jeśli poweźmie informację o zagrożeniu dobra dziecka.
- Ustanowienie reprezentanta dziecka: W sytuacjach, gdy rodzice nie mogą reprezentować dziecka, sąd ustanawia dla niego reprezentanta, którym może być adwokat lub radca prawny.
Co powinni wiedzieć rodzice?
Rodzice i opiekunowie powinni być świadomi, że:
- Dobro dziecka jest nadrzędne: Wszelkie działania sądów rodzinnych mają na celu ochronę dobra dziecka, nawet jeśli oznacza to ingerencję w prawa rodzicielskie.
- Współpraca z instytucjami: W przypadku interwencji sądu, współpraca z kuratorem, asystentem rodziny czy innymi specjalistami jest kluczowa dla poprawy sytuacji dziecka.
- Znaczenie profilaktyki: Wdrażanie standardów ochrony małoletnich w instytucjach oraz edukacja na temat przemocy są istotne dla zapobiegania jej występowaniu.
W przypadku wątpliwości dotyczących sytuacji prawnej dziecka lub potrzeby wsparcia w sprawach rodzinnych, warto skonsultować się z doświadczonym prawnikiem specjalizującym się w prawie rodzinnym z Kancelarii Hilarowicz. Profesjonalna pomoc może być kluczowa dla zapewnienia bezpieczeństwa i dobra dziecka.