Czym jest władza rodzicielska?

Dziecko pozostaje do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Z reguły przysługuje ona obojgu rodzicom. Władza rodzicielska obejmuje obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania go, z poszanowaniem jego godności i praw. Musi ona być wykonywana tak jak wymaga tego dobro dziecka i interes społeczny. Rodzice obowiązani są troszczyć się o jego rozwój fizyczny i duchowy i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do jego uzdolnień.

Niestety zdarzają się sytuacje kiedy rodzic nie spełnia swoich obowiązków wobec dziecka w sposób należyty.  W takim wypadku, jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy może orzec o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania. 

Przesłanki i sposoby ograniczenia władzy rodzicielskiej

Kiedy dobro dziecka jest zagrożone sąd opiekuńczy może ograniczyć władzę rodzica, w jeden lub więcej następujących sposobów:

  • zobowiązuje rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania np. do pracy z asystentem rodziny czy do uczęszczania do placówki wsparcia dziennego;
  • określa jakie czynności nie mogą być przez rodziców wykonywane bez zezwolenia sądu;
  • poddaje wykonywanie władzy nadzorowi kuratora sądowego;
  • kieruje małoletniego do instytucji lub organizacji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi;
  • zarządza umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej lub powierza tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej innym osobom lub umieszcza dziecko w zakładzie leczniczym.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej

W przypadku gdy władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody lub rodzic jej nadużywa albo w sposób rażący zaniedbuje swoje obowiązki wobec dziecka sąd opiekuńczy może pozbawić rodzica władzy rodzicielskiej, a jeżeli zaniedbania dopuszczają się rodzice wspólnie, istnieje możliwość pozbawienia władzy rodzicielskiej każdego z nich.

Jak złożyć wniosek o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej?

Powyższe wnioski składa się do sądu rejonowego w miejscu zamieszkania dziecka. Może je złożyć jedno z rodziców dziecka lub każda osoba, która podejrzewa, że rodzice sprawują władzę rodzicielską niewłaściwie i w sposób zagrażający dobru dziecka. Sąd może wszcząć również postępowanie z urzędu, w takim wypadku zawiadamia się rodziców o wszczęciu postępowania sądowego.

Wniosek o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej można złożyć osobiście lub przez pełnomocnika. Nie podlega on opłacie sądowej.