Eksmisja w związku z przemocą domową – jak działa art. 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie?
Przemoc domowa to poważne zjawisko, które wymaga skutecznych mechanizmów ochrony osób pokrzywdzonych. W polskim prawie jednym z kluczowych narzędzi w tym zakresie jest art. 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, który umożliwia eksmisję sprawcy przemocy z wspólnie zajmowanego lokalu. W niniejszym tekście blogowym przedstawiamy, jak działa ten przepis, kto może z niego skorzystać i jak wygląda procedura eksmisji.
Czym jest eksmisja z tytułu przemocy domowej?
Eksmisja na podstawie art. 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie jest środkiem prawnym pozwalającym na nakazanie sprawcy przemocy opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania lub domu, niezależnie od tego, czy jest jego właścicielem, czy tylko użytkownikiem. Przez „przemoc w rodzinie” należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie sprawcy polegające na stosowaniu przemocy, naruszające prawa lub dobra osobiste jego osób najbliższych. W szczególności chodzi o działania, które mogą narażać te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne. Celem tego rozwiązania jest ochrona ofiar przemocy i zapewnienie im poczucia bezpieczeństwa w ich własnym domu.
Kto może złożyć wniosek o eksmisję?
Wniosek o eksmisję sprawcy przemocy domowej mogą złożyć:
- Osoby pokrzywdzone przemocą – np. małżonek, partner, dziecko czy inny członek rodziny, który doświadczył przemocy.
- Prokurator – który działa w interesie publicznym, szczególnie gdy ofiara przemocy jest z różnych względów niezdolna do samodzielnego działania.
Jak przebiega procedura eksmisji na podstawie art. 11a?
- Złożenie wniosku do sądu
Wniosek o eksmisję składany jest do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania sprawcy. Powinien zawierać szczegółowy opis sytuacji, dowody na stosowanie przemocy (np. notatki policyjne, zaświadczenia lekarskie, zeznania świadków) oraz uzasadnienie potrzeby wydania nakazu eksmisji. - Rozpoznanie sprawy przez sąd
Sąd rozpoznaje sprawę w trybie nieprocesowym, zazwyczaj w krótkim czasie. Istotne jest to, że ofiary przemocy nie muszą czekać na długotrwałe postępowanie cywilne dotyczące eksmisji – sprawa rozstrzygana jest priorytetowo. - Wydanie nakazu opuszczenia lokalu
Jeżeli sąd uzna, że wniosek jest zasadny, wydaje nakaz, w którym zobowiązuje sprawcę przemocy do natychmiastowego opuszczenia lokalu oraz zakazuje mu zbliżania się do miejsca zamieszkania ofiary. - Egzekucja nakazu eksmisji
W przypadku niewykonania nakazu dobrowolnie, komornik sądowy może przystąpić do przymusowej eksmisji sprawcy.
Jakie dowody są potrzebne?
Podczas rozpatrywania wniosku sąd bierze pod uwagę wszelkie dostępne dowody potwierdzające stosowanie przemocy domowej, w tym:
- Zeznania świadków.
- Dokumentację medyczną (np. obdukcje).
- Notatki i zaświadczenia sporządzone przez policję lub inne służby interweniujące.
- Nagrania audio-wideo, jeżeli są dostępne.
- Zaświadczenia od psychologa, pracownika socjalnego czy innych instytucji wspierających ofiary przemocy.
Jak długo trwa procedura?
Postępowanie w trybie art. 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie jest z założenia szybkie i odbywa się w trybie przyśpieszonym po przeprowadzeniu rozprawy w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku. Orzeczenie sądu staje się wykonalne z chwilą ogłoszenia. Co istotne, eksmisja sprawcy przemocy możliwa jest nawet jeśli jest właścicielem lokalu, współwłaścicielem, najemcą, czy też gdy przebywa w lokalu bez żadnych do niego praw.
Znaczenie art. 11a w praktyce
Zastosowanie art. 11a pozwala skutecznie odseparować sprawcę przemocy od ofiar, zapewniając im bezpieczeństwo i spokój w miejscu zamieszkania. Przepis ten jest szczególnie istotny w przypadkach, gdy ofiary przemocy obawiają się o swoje zdrowie lub życie.
Art. 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie to narzędzie prawne o kluczowym znaczeniu w walce z przemocą domową. Eksmisja sprawcy przemocy nie tylko chroni pokrzywdzonych, ale także daje jasny sygnał, że takie zachowania nie będą tolerowane. Jeśli doświadczasz przemocy domowej lub chcesz pomóc bliskiej osobie w trudnej sytuacji, skontaktuj się z Kancelarią Hilarowicz. Oferujemy wsparcie prawne na każdym etapie postępowania – od sporządzenia wniosku po reprezentację w sądzie.