Jak zabezpieczyć mieszkanie lub majątek w trakcie trwania postępowania rozwodowego

Rozwód to nie tylko trudne emocje i konieczność uregulowania sytuacji rodzinnej, ale także kwestia finansów i majątku. W praktyce coraz częściej zdarzają się sytuacje, w których jedno z małżonków próbuje ukryć, przepisać lub sprzedać wspólny majątek jeszcze przed zakończeniem sprawy rozwodowej. Dlatego tak ważne jest, aby wiedzieć, jak zabezpieczyć mieszkanie, środki finansowe i inne składniki majątku w trakcie trwania procesu. Polskie prawo przewiduje legalne sposoby ochrony majątku, z których warto skorzystać jak najwcześniej – nawet już przy składaniu pozwu o rozwód.

Czym jest zabezpieczenie majątku podczas rozwodu?

Zabezpieczenie majątku podczas rozwodu to środek tymczasowy, który ma na celu ochronę interesów finansowych jednego z małżonków na czas trwania postępowania sądowego. Nie należy go mylić z podziałem majątku, który następuje dopiero po rozwodzie (lub w jego ramach, jeśli sąd uzna to za zasadne). Zabezpieczenie ma charakter czasowy – jego zadaniem jest zapobieżenie sytuacji, w której jedno z małżonków wyzbywa się majątku, zaciąga zobowiązania, sprzedaje nieruchomość lub w inny sposób uszczupla wspólne dobra, zanim sąd rozstrzygnie sprawę. Podstawą prawną jest art. 730 i nast. Kodeksu postępowania cywilnego (KPC), który umożliwia stronom żądanie zabezpieczenia roszczenia, jeśli brak takiego zabezpieczenia mógłby uniemożliwić lub poważnie utrudnić wykonanie przyszłego orzeczenia.

Jakie środki zabezpieczenia majątku można zastosować?

Prawo przewiduje kilka skutecznych instrumentów, które można wykorzystać, by chronić majątek w trakcie rozwodu.
Najczęściej stosowane środki zabezpieczające to:

1. Zakaz zbywania nieruchomości lub ruchomości

Sąd może zakazać współmałżonkowi sprzedaży, darowania czy obciążenia majątku wspólnego – np. domu, samochodu, kosztowności lub sprzętu o dużej wartości. W przypadku nieruchomości możliwe jest również wpisanie stosownego ostrzeżenia do księgi wieczystej.

2. Zajęcie rachunków bankowych

Jeśli istnieje ryzyko, że współmałżonek wypłaci lub ukryje środki z konta, można wnioskować o zajęcie rachunku bankowego. W praktyce sądy rzadko stosują ten środek wobec osób fizycznych, ale jest on możliwy, jeśli istnieją dowody na działania mające na celu ukrycie pieniędzy.

3. Zabezpieczenie mieszkania

W przypadku sporu o miejsce zamieszkania lub o korzystanie z mieszkania wspólnego można złożyć wniosek o zabezpieczenie sposobu korzystania z lokalu na czas trwania sprawy. Sąd może określić, które z małżonków i w jakim zakresie ma prawo z niego korzystać, a w szczególnych przypadkach – nakazać drugiemu małżonkowi opuszczenie mieszkania (np. w przypadku przemocy lub zagrożenia dla bezpieczeństwa domowników).

Kiedy i jak złożyć wniosek o zabezpieczenie majątku?

Wniosek o zabezpieczenie majątku można złożyć:

• razem z pozwem o rozwód, lub
• w trakcie postępowania rozwodowego, gdy pojawi się zagrożenie dla majątku wspólnego.

We wniosku należy:

• wskazać konkretny sposób zabezpieczenia (np. zakaz sprzedaży nieruchomości, zajęcie rachunku, ustanowienie kuratora dla majątku),
• opisać, dlaczego zabezpieczenie jest konieczne (np. małżonek podejmuje działania mające na celu ukrycie majątku),
• dołączyć dowody – np. odpisy z ksiąg wieczystych, wyciągi bankowe, korespondencję mailową, oświadczenia świadków.

Sąd rozpoznaje wniosek niezwłocznie – często jeszcze przed pierwszą rozprawą. Zabezpieczenie obowiązuje do czasu prawomocnego zakończenia postępowania lub jego uchylenia.

Jak chronić się przed ukrywaniem lub wyzbywaniem majątku współmałżonka?

Niestety, w praktyce rozwodowej często spotyka się sytuacje, w których jedno z małżonków próbuje ukryć majątek – poprzez fikcyjne darowizny, przeniesienie własności na członków rodziny, czy sprzedaż składników majątkowych po zaniżonej cenie.

Aby skutecznie chronić się przed takimi działaniami, warto:

• gromadzić dowody finansowe – wyciągi bankowe, umowy, faktury, korespondencję mailową,
• monitorować zmiany w księgach wieczystych (np. za pomocą systemu Elektronicznych Ksiąg Wieczystych),
• niezwłocznie reagować na podejrzane transakcje – złożyć wniosek o zabezpieczenie, a w razie potrzeby również zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa (np. działania na szkodę wspólnego majątku).

Warto pamiętać, że sąd może uznać czynności dokonane przez współmałżonka z pokrzywdzeniem drugiej strony za bezskuteczne wobec niej, zwłaszcza jeśli zostanie wykazane, że miały one na celu uniknięcie podziału majątku.

Zabezpieczenie majątku a intercyza – czy warto ją zawrzeć wcześniej?

Najskuteczniejszym sposobem ochrony majątku jeszcze przed rozwodem jest zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej, potocznie zwanej intercyzą. Intercyza ustanawia rozdzielność majątkową, dzięki czemu każdy z małżonków zachowuje pełną kontrolę nad swoimi dochodami i nabywanym majątkiem. Taka umowa może zostać zawarta zarówno przed ślubem, jak i w jego trakcie, w formie aktu notarialnego. W wyjątkowych sytuacjach, gdy jeden z małżonków odmawia zawarcia intercyzy, możliwe jest również ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd – na wniosek drugiego małżonka, jeżeli zachodzą „ważne powody” (np. rażąca niegospodarność lub ryzyko zadłużenia). Choć intercyza nie jest panaceum na wszystkie problemy, często stanowi najskuteczniejsze narzędzie prewencji przed konsekwencjami finansowymi nieuczciwych działań współmałżonka.

Skontaktuj się z Nami – Skuteczny Radca Prawny w Opolu

Postępowanie rozwodowe może trwać wiele miesięcy, a w tym czasie majątek wspólny nierzadko jest zagrożony. Dlatego warto wiedzieć, jak skutecznie zabezpieczyć mieszkanie i inne składniki majątku – zarówno na etapie składania pozwu, jak i w trakcie sprawy. Środki takie jak zakaz zbywania nieruchomości, zajęcie konta bankowego czy zabezpieczenie mieszkania dają realną ochronę interesów finansowych. Jeszcze lepszym rozwiązaniem – szczególnie dla osób planujących małżeństwo – może być wcześniejsze zawarcie intercyzy. Każda sytuacja majątkowa jest inna – dlatego w razie wątpliwości warto skonsultować się z prawnikiem, który doradzi, jak najlepiej zabezpieczyć swój majątek w świetle przepisów i orzecznictwa sądów.