Jak Przemoc Ekonomiczna Może Zaważyć na Orzeczeniu o Winie i Wysokości Alimentów?

Przemoc ekonomiczna jest formą przemocy, która nie jest tak łatwo zauważalna jak przemoc fizyczna, ale może mieć równie destrukcyjne skutki dla ofiary. W kontekście małżeństwa, przemoc ekonomiczna może prowadzić do złożenia pozwu o rozwód z orzeczeniem o winie jednego z małżonków oraz wpływać na wysokość alimentów. W niniejszym tekście wyartykułowane zostanie pojęcie przemocy ekonomicznej, sposób jej udowodnienia, przykłady, oraz jej wpływ na orzeczenie o winie i wysokość alimentów, bazujące na przepisach prawa, doktrynie oraz orzecznictwie.

Czym jest przemoc ekonomiczna?

Przemoc ekonomiczna to forma przemocy domowej, która polega na kontrolowaniu przez jednego małżonka dostępu do zasobów finansowych drugiego małżonka, w celu uzyskania nad nim władzy i kontroli. Definicja ta obejmuje zarówno bezpośrednie działania, takie jak zabranianie pracy, jak i pośrednie, np. kontrolowanie wydatków. Przemoc ekonomiczna jest uznawana za naruszenie prawa, mogące stanowić podstawę do dochodzenia roszczeń cywilnych, a nawet pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności karnej. Zgodnie z art. 207 § 1 Kodeksu karnego (KK), przemoc ekonomiczna może być traktowana jako forma znęcania się nad osobą najbliższą. Przepis ten penalizuje zachowanie polegające na psychicznym lub fizycznym znęcaniu się nad osobą najbliższą, w tym także poprzez działania o charakterze ekonomicznym.

Jak udowodnić przemoc ekonomiczną?

Udowodnienie przemocy ekonomicznej w sądzie może być trudnym zadaniem, ponieważ wiele z jej form może być subtelnych i trudnych do jednoznacznego zidentyfikowania. Niemniej jednak, istnieją pewne kroki, które mogą pomóc w udowodnieniu takiej przemocy:

1. Dokumentacja finansowa: Ważnym dowodem w sprawach o przemoc ekonomiczną mogą być dokumenty finansowe, takie jak wyciągi bankowe, faktury, umowy kredytowe, czy dokumenty dotyczące zarządzania majątkiem. Te dokumenty mogą pokazać, jak były kontrolowane zasoby finansowe.
2. Zeznania świadków: Zeznania członków rodziny, przyjaciół, współpracowników lub innych osób, które były świadkami zachowań sprawcy, mogą stanowić cenne dowody.
3. Opinia biegłych: W sprawach o przemoc ekonomiczną mogą być powołani biegli, którzy mogą pomóc w ocenie skutków działań sprawcy na ofiarę oraz sytuację ekonomiczną małżonków.
4. Zgłoszenia do instytucji: Jeżeli ofiara zgłaszała swoje problemy do instytucji, takich jak policja, ośrodki pomocy społecznej, organizacje pozarządowe, te zgłoszenia mogą stanowić dowód przemocy ekonomicznej

Jak rozpoznać przemoc ekonomiczną – przykłady

Przemoc ekonomiczną można rozpoznać poprzez analizę zachowań jednego z małżonków względem drugiego. Przykłady przemocy ekonomicznej obejmują:

1. Zabranianie pracy: Jeden z małżonków zabrania drugiemu podejmowania pracy zarobkowej, co prowadzi do uzależnienia finansowego ofiary.
2. Kontrola wydatków: Jeden z małżonków kontroluje każdy wydatek drugiego, np. poprzez zabieranie karty płatniczej lub ograniczanie dostępu do kont bankowych.
3. Nieudzielanie środków na codzienne potrzeby: Odmowa udzielania środków finansowych na podstawowe potrzeby, takie jak żywność, odzież, leki, może być formą przemocy ekonomicznej.
4. Zadłużenie małżonka: Jeden z małżonków może zaciągać kredyty lub pożyczki na nazwisko drugiego małżonka bez jego zgody, narażając go na poważne konsekwencje finansowe.

Przemoc ekonomiczna jako przyczyna rozwodu

Przemoc ekonomiczna może stanowić podstawę do wniesienia pozwu o rozwód z orzeczeniem o winie. Zgodnie z art. 57 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO), w przypadku rozwodu z orzeczeniem o winie, sąd orzeka o winie rozkładu pożycia, jeżeli jeden z małżonków swoim zachowaniem w sposób zawiniony doprowadził do tego rozkładu. Przemoc ekonomiczna, jako forma znęcania się nad małżonkiem, może być uznana za zawinione zachowanie prowadzące do rozkładu pożycia małżeńskiego. W orzecznictwie sądowym, przemoc ekonomiczna była wielokrotnie uznawana za przyczynę rozwodu. W jednym z orzeczeń Sądu Najwyższego uznano, że ograniczanie dostępu do środków finansowych przez jednego z małżonków i zmuszanie drugiego do całkowitej zależności ekonomicznej, stanowi zawinione przyczynienie się do rozkładu pożycia małżeńskiego.

Odpowiedzialność karna sprawcy przemocy ekonomicznej

Przemoc ekonomiczna może także prowadzić do odpowiedzialności karnej sprawcy. Jak już wspomniano, zgodnie z art. 207 § 1 KK, znęcanie się nad osobą najbliższą, w tym przemoc ekonomiczna, może być ścigane jako przestępstwo. Sprawca, który znęca się nad małżonkiem poprzez stosowanie przemocy ekonomicznej, może podlegać karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Ponadto, zgodnie z art. 190a KK, uporczywe nękanie małżonka (stalking), w tym w sposób ekonomiczny, może być podstawą do odpowiedzialności karnej, jeżeli działania te wywołują u ofiary poczucie zagrożenia lub istotnie naruszają jej prywatność.

Przemoc ekonomiczna jako przyczyna rozwodu z orzeczeniem o winie i wysokość alimentów

W przypadku rozwodu z orzeczeniem o winie z powodu przemocy ekonomicznej, kwestia alimentów może być szczególnie istotna. Zgodnie z art. 60 § 2 KRO, małżonek uznany za winnego rozkładu pożycia może być zobowiązany do płacenia alimentów na rzecz drugiego małżonka, jeżeli rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Sąd może uwzględnić fakt, że ofiara przemocy ekonomicznej mogła być pozbawiona środków do życia lub możliwości zarobkowania z powodu działań sprawcy, co może wpłynąć na wysokość zasądzonych alimentów.

W orzecznictwie sądów powszechnych, zasądzenie alimentów w przypadku przemocy ekonomicznej jest często uzasadnione. Sąd Najwyższy potwierdził, że w sytuacjach, w których jeden z małżonków był poddawany przemocy ekonomicznej, a jego sytuacja materialna uległa znacznemu pogorszeniu, sąd może zasądzić alimenty od małżonka uznanego za winnego.

Przemoc ekonomiczna jest poważnym problemem, który może mieć dalekosiężne skutki dla małżonka-ofiary. W kontekście rozwodu, przemoc ekonomiczna może stanowić podstawę do orzeczenia o winie jednego z małżonków oraz wpływać na wysokość zasądzonych alimentów. Udowodnienie przemocy ekonomicznej może wymagać zebrania odpowiednich dowodów, takich jak dokumentacja finansowa, zeznania świadków, czy opinie biegłych. Przemoc ekonomiczna może prowadzić również do odpowiedzialności karnej. Najważniejsze jest, aby ofiary przemocy ekonomicznej były świadome swoich praw i możliwości dochodzenia roszczeń, zarówno na drodze cywilnej, jak i karnej. Kancelaria Hilarowicz ma doświadczenie w prowadzeniu spraw związanych z przemocą ekonomiczną.