Czy sąd może zmusić rodziców do terapii lub leczenia? Praktyczne aspekty art. 109 k.r.o.

Rodzice często zastanawiają się, jak daleko może sięgać ingerencja sądu rodzinnego w ich życie prywatne. Obawy pojawiają się szczególnie wtedy, gdy do sprawy wkracza kurator, szkoła lub sąd opiekuńczy. W praktyce zdarzają się sytuacje, gdy sąd – działając na podstawie art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.) – może zobowiązać rodziców do określonych działań, w tym także do podjęcia terapii czy leczenia odwykowego.

Podstawy prawne – art. 109 k.r.o.

Zgodnie z art. 109 k.r.o., gdy dobro dziecka jest zagrożone, sąd rodzinny ma prawo ingerować w sposób wykonywania władzy rodzicielskiej. Może to zrobić, wydając różnego rodzaju zarządzenia, np.:

• zobowiązując rodziców i dziecko do określonych działań,
• poddając wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora,
• kierując dziecko do specjalistycznej placówki diagnostycznej,
• ograniczając lub – w wyjątkowych przypadkach – pozbawiając rodziców władzy rodzicielskiej.

Celem tych środków nie jest karanie rodziców, lecz ochrona dobra dziecka.

Czy sąd może zmusić rodzica do terapii lub leczenia?

Tak – w praktyce sądy rodzinne korzystają z tej możliwości, szczególnie gdy zachowania rodziców zagrażają prawidłowemu rozwojowi dziecka.

Najczęstsze przykłady:

• terapia odwykowa – w przypadku problemów z nadużywaniem alkoholu lub środków odurzających,
• psychoterapia lub terapia rodzinna – gdy rodzice nie radzą sobie z konfliktami, agresją, przemocą domową lub zaburzeniami emocjonalnymi,
• współpraca ze szkołą lub poradnią psychologiczno-pedagogiczną – np. gdy dziecko ma problemy w nauce lub trudności wychowawcze, a rodzice nie podejmują działań wspierających,
• poprawa warunków mieszkaniowych – gdy byt dziecka jest zagrożony przez skrajnie złe warunki sanitarne czy brak opieki.

Warto podkreślić, że sąd nie kieruje rodziców na terapię dla samej terapii – zawsze chodzi o ochronę małoletniego.

Granice ingerencji sądu

Choć ingerencja w życie prywatne rodziny wydaje się daleko idąca, sąd rodzinny działa na podstawie konkretnych dowodów, takich jak:

• opinie kuratora, szkoły, poradni psychologicznej,
• zaświadczenia lekarskie,
• zeznania świadków,
• dokumentacja z interwencji policji czy ośrodka pomocy społecznej.

Rozstrzygnięcie sądu zawsze musi być proporcjonalna i odpowiadać rzeczywistemu zagrożeniu dobra dziecka. Jeżeli wystarczy wsparcie kuratora lub nakaz współpracy ze szkołą – sąd nie sięga od razu po bardziej dotkliwe środki, jak leczenie odwykowe.

Co jeśli rodzic nie zastosuje się do zarządzeń sądu?

Niezastosowanie się do zarządzeń sądu rodzinnego może mieć poważne konsekwencje. W skrajnych przypadkach sąd może:

• ograniczyć władzę rodzicielską,
• a nawet pozbawić rodzica tej władzy, jeśli uporczywe zaniedbania zagrażają dziecku.

Ostatecznym celem sądu nie jest jednak „odebranie dziecka”, lecz stworzenie takich warunków, aby mogło ono bezpiecznie i prawidłowo się rozwijać.

Skuteczny Radca Prawny w Opolu

Art. 109 k.r.o. daje sądom rodzinnym szerokie możliwości ingerencji w sytuacje, gdy dobro dziecka jest zagrożone. Wbrew obawom rodziców, nie chodzi tu o nadmierne „wchodzenie w życie prywatne”, lecz o zapewnienie dziecku odpowiednich warunków rozwoju. Sąd może więc – jeśli uzna to za konieczne – zobowiązać rodziców do udziału w terapii, leczenia odwykowego, współpracy ze szkołą czy poprawy warunków mieszkaniowych. Każde z tych działań ma służyć jednemu celowi: ochronie dobra dziecka. Masz pytania dotyczące ingerencji sądu rodzinnego w sprawach opiekuńczych? Kancelaria Hilarowicz w Opolu doradza i reprezentuje rodziców w sprawach o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej, a także w postępowaniach na podstawie art. 109 k.r.o. Skontaktuj się z nami – pomożemy Ci przygotować się do sprawy i chronić Twoje prawa, zawsze mając na uwadze dobro dziecka.