Jakie prawa ma dziecko w postępowaniach sądowych? Nowe zasady w prawie rodzinnym
W ostatnich latach polskie prawo rodzinne przeszło istotne zmiany, które mają na celu wzmocnienie pozycji dziecka w postępowaniach sądowych. Nowe regulacje podkreślają znaczenie głosu małoletniego w sprawach dotyczących jego osoby, wprowadzając bardziej przyjazne i dostosowane do potrzeb dziecka procedury.
Czy dziecko może wyrazić swoje zdanie w sprawie opieki i kontaktów z rodzicem?
Zgodnie z art. 216¹ Kodeksu postępowania cywilnego, sąd w sprawach dotyczących osoby małoletniego dziecka wysłuchuje go, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwalają. Wysłuchanie to nie jest traktowane jako środek dowodowy, lecz jako sposób poznania zdania dziecka, które powinno być uwzględnione przy podejmowaniu decyzji dotyczących jego dobra .
Wysłuchanie odbywa się na posiedzeniu niejawnym, w odpowiednio przystosowanym pomieszczeniu w sądzie lub, jeżeli wymaga tego dobro dziecka, poza siedzibą sądu. W trakcie wysłuchania obecny może być jedynie sędzia oraz, w razie potrzeby, biegły psycholog .
Jak reprezentant dziecka pomaga w postępowaniu sądowym?
Nowelizacja przepisów wprowadziła instytucję reprezentanta dziecka, który ma na celu zapewnienie małoletniemu odpowiedniego wsparcia w postępowaniu sądowym. Jeżeli rodzice lub opiekunowie nie mogą pełnić tej roli, sąd wyznacza adwokata lub radcę prawnego jako reprezentanta dziecka. Reprezentant ten dba o to, aby głos dziecka był słyszany i uwzględniany w toku postępowania.
Nowe regulacje dotyczące wysłuchania dziecka przez sąd
Od 15 lutego 2024 r. obowiązują nowe zasady dotyczące wysłuchania małoletniego w sprawach rodzinnych. Zgodnie z nimi, wysłuchanie dziecka może nastąpić tylko raz w toku postępowania, chyba że dobro dziecka wymaga ponownego przeprowadzenia tej czynności lub potrzebę ponownego wysłuchania zgłasza samo dziecko. Ponowne wysłuchanie przeprowadza ten sam sąd, chyba że jest to niemożliwe lub stoi temu na przeszkodzie dobro dziecka. Wysłuchanie odbywa się na posiedzeniu niejawnym, w odpowiednio przystosowanym pomieszczeniu w sądzie lub, jeżeli wymaga tego dobro dziecka, poza siedzibą sądu. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 21 października 2024 r. określa szczegółowe zasady przygotowania i przeprowadzania wysłuchania dziecka. Wysłuchanie powinno odbywać się w pomieszczeniu dostosowanym do potrzeb dziecka, z odpowiednim umeblowaniem, kolorystyką i oświetleniem. Wysłuchania nie utrwala się za pomocą urządzeń rejestrujących dźwięk lub obraz, a w jego trakcie obecny jest tylko sędzia, ewentualnie psycholog, jeśli jest to uzasadnione stanem dziecka
Zmiany wprowadzone w polskim prawie rodzinnym mają na celu lepsze uwzględnienie potrzeb i praw dziecka w postępowaniach sądowych. Podkreślają one znaczenie wysłuchania małoletniego oraz zapewnienia mu odpowiedniego wsparcia poprzez instytucję reprezentanta. Dzięki tym regulacjom, dzieci zyskują realny wpływ na decyzje dotyczące ich życia rodzinnego.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w sprawach rodzinnych lub chcesz dowiedzieć się więcej o prawach dziecka w postępowaniach sądowych, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Hilarowicz. Nasi prawnicy posiadają doświadczenie w reprezentowaniu interesów małoletnich i zapewniają kompleksową pomoc prawną w sprawach rodzinnych.