Jak przeciwdziałać alienacji rodzicielskiej? Rola sądu opiekuńczego i art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
Alienacja rodzicielska to złożone zjawisko, w którym jedno z rodziców wpływa na dziecko w sposób prowadzący do odrzucenia drugiego rodzica. Taka sytuacja może poważnie naruszać dobro dziecka, wpływając negatywnie na jego rozwój emocjonalny i społeczny. W takich przypadkach kluczową rolę odgrywa sąd opiekuńczy, który na podstawie art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego może podjąć odpowiednie działania mające na celu ochronę dobra dziecka.
Czym jest art. 109 k.r.o.?
Zgodnie z art. 109 § 1 k.r.o., jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy ma obowiązek wydać odpowiednie zarządzenia. Przepis ten ma charakter profilaktyczny i pozwala na interwencję sądu już w momencie pojawienia się zagrożenia, a nie dopiero po jego materializacji. Celem jest zapobieżenie negatywnym skutkom niewłaściwego lub nieudolnego sprawowania władzy rodzicielskiej .
Środki zaradcze przewidziane w art. 109 § 2 k.r.o.
Sąd opiekuńczy dysponuje różnorodnymi środkami, które może zastosować w celu ochrony dobra dziecka:
- Zobowiązanie do określonego postępowania: Sąd może zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do:
- Pracy z asystentem rodziny, który pomaga w przezwyciężeniu trudnych sytuacji życiowych.
- Uczestnictwa w terapii rodzinnej lub innych formach wsparcia organizowanych przez gminę lub inne podmioty.
- Skierowania dziecka do placówki wsparcia dziennego .
- Ograniczenia w wykonywaniu władzy rodzicielskiej: Sąd może określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez jego zezwolenia, lub poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun.
- Nadzór kuratora sądowego: Wykonywanie władzy rodzicielskiej może zostać poddane stałemu nadzorowi kuratora sądowego, który monitoruje sytuację dziecka i rodziny.
- Skierowanie dziecka do odpowiednich placówek: Sąd może skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi.
- Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej: W skrajnych przypadkach, gdy inne środki okazują się niewystarczające, sąd może zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej.
Praktyczne zastosowanie art. 109 k.r.o. w przypadkach alienacji rodzicielskiej
W sytuacjach, gdzie dochodzi do alienacji rodzicielskiej, sąd może zastosować między innymi powyższe środki w celu ochrony dobra dziecka. Przykładowo, w jednej ze spraw sąd zobowiązał rodziców do uczestnictwa w terapii rodzinnej oraz poddał wykonywanie władzy rodzicielskiej nadzorowi kuratora sądowego, co miało na celu poprawę relacji między dzieckiem a obojgiem rodziców.
Alienacja rodzicielska stanowi poważne zagrożenie dla dobra dziecka. Art. 109 k.r.o. daje sądowi opiekuńczemu narzędzia do szybkiej i skutecznej interwencji w takich przypadkach. Kluczowe jest jednak, aby rodzice byli świadomi konsekwencji swoich działań i dążyli do współpracy w celu zapewnienia dziecku stabilnego i zdrowego środowiska do rozwoju.
Jeśli jesteś rodzicem i obawiasz się, że twoje dziecko doświadcza alienacji rodzicielskiej, warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie rodzinnym, aby uzyskać odpowiednie wsparcie i podjąć właściwe kroki prawne. Kancelaria Hilarowicz specjalizuje się w tego typu postępowaniach.