Czym jest zachowek?
Dziedziczenie to przejęcie przez spadkobiercę praw i obowiązków zmarłego. Spadek można odziedziczyć w wyniku testamentu albo ustawowo. Kwestia zachowku aktualizuje się wyłącznie w wypadku dziedziczenia testamentowego, ponieważ aby uzyskać uprawnienie do otrzymania zachowku należy zostać pominiętym w testamencie. Zachowek to część wartości tego co należałoby się osobie uprawnionej, gdyby doszło do dziedziczenia zgodnie z dziedziczeniem ustawowym.
Z czego składa się zachowek?
Zachowek przyznaje się wyłącznie poprzez określoną kwotę pieniędzy o równowartości należnego udziału. Nie ma możliwości nabycia w ten sposób części nieruchomości lub rzeczy ruchomej.
Kto może ubiegać się o zachowek?
Zachowek przysługuje zstępnym spadkobiercy i małżonkowi oraz rodzicom w sytuacji, gdy spadkodawca nie posiadał dzieci.
Komu mimo powyższego nie przysługuje zachowek?
Istnieją sytuacje, których zaistnienie wyklucza przyznanie zachowku. Po pierwsze, zachowku nie otrzyma osoba uprawniona, jeżeli uzyskała wcześniej od spadkobiercy darowiznę, która jest równa lub większa od kwoty należnego zachowku. Po drugie, nie ma możliwość przyznania zachowku, jeżeli osoba uprawniona została skutecznie wydziedziczona przez spadkobiercę.
Jakie są przesłanki skutecznego wydziedziczenia?
Aby skutecznie wydziedziczyć osobę, której przysługuje zgodnie z ustawą zachowek, osoba ta musi:
- wbrew woli spadkodawcy uporczywie postępować sprzecznie z zasadami współżycia społecznego
- dopuścić się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci
- uporczywie nie wypełniać wobec spadkodawcy obowiązków rodzinnych
Co ważne, spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego, pomimo zaistnienia powyższych okoliczności, jeżeli mu przebaczył.
Jaka jest wysokość zachowku?
Kwota należnego zachowku to pięćdziesiąt procent wartości udziału jaki przypadłby spadkobiercy w dziedziczeniu ustawowym.
Przykład:
Spadkodawca posiadał syna, córkę oraz żonę. W testamencie zapisał majątek po sobie wyłącznie córce i żonie. Syn, o ile spadkobierca nie zamieścił w testamencie skutecznego zapisu o wydziedziczeniu, może ubiegać się o zachowek. W przypadku dziedziczenia ustawowego należałaby mu się 1/3 majątku po ojcu. Przy podniesieniu skutecznego roszczenia o zachowek otrzyma on połowę należnego udziału, czyli 1/6 całego majątku.
Jak długo można ubiegać się o zachowek?
Roszczenie o zachowek przedawnia się po upływie 5 lat od ogłoszenia testamentu, które następuje niezwłocznie po śmierci spadkodawcy.
Dziedziczenie roszczenia o zachowek
Roszczenie o zachowek wchodzi do spadku po uprawnionym i przechodzi na spadkobierców.