Opinia OZSS w sprawach rodzinnych – co warto wiedzieć?

Czym jest OZSS?

OZSS to skrót od Opiniodawczego Zespołu Specjalistów Sądowych, Art. 278 k.p.c. stanowi, iż „w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii”. Ponadto, Sąd orzekający może pozostawić prawo wyboru biegłego sędziemu wyznaczonemu lub sądowi wezwanemu. Zgodnie z art. 2 ust. Ustawy z dnia 5 sierpnia 2015r. o opiniodawczych zespołach sądowych specjalistów w skład zespołu wchodzą specjaliści w zakresie psychologii, pedagogiki, pediatrii, medycyny rodzinnej, chorób wewnętrznych, psychiatrii oraz psychiatrii dzieci i młodzieży. Do zadań Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów należy m.in. sporządzanie na zlecenie sądu lub prokuratury opinii w sprawach rodzinnych i opiekuńczych oraz w sprawach nieletnich, na postawie przeprowadzonych badań psychologicznych, pedagogicznych lub lekarskich. Zespoły na zlecenie sądu prowadzą także mediacje, przeprowadzają wywiady środowiskowe w sprawach nieletnich oraz prowadzą poradnictwo specjalistyczne dla małoletnich, nieletnich i ich rodzin. Wynik opinii jest poprzedzony licznymi badaniami, które pozwolą wskazać, jakie rozwiązanie przyjąć dla określonej tezy. Sąd wskazuje osoby, które powinny zostać poddane badaniu.

Dowód z opinii OZSS

Opinie OZSS są zlecane najczęściej przy sytuacjach konfliktowych, napiętych relacjach, w których ważą się losy małoletnich dzieci. Wskazać należy, iż badanie OZSS jest częstym zjawiskiem przy sprawach rozwodowych, w sprawach dotyczących władzy rodzicielskiej bądź ustalenia kontaktów. Opinia OZSS jest bardzo ważnym dowodem w sprawie, ponieważ wskazuje najlepsze rozwiązanie z punktu widzenia ochrony interesu dziecka. Badanie OZSS pozwala ustalić m.in. który z rodziców posiada lepsze gwarancje opiekuńczo-wychowawcze, czy postawa rodzica jest zgodna z szeroko rozumianym dobrem dziecka, czy rodzic wywiązuje się z obowiązków rodzicielskich oraz więź emocjonalną łączącą rodzica z dzieckiem.

Badanie OZSS pozwala ustalić:

1. który z rodziców posiada lepsze gwarancje opiekuńczo-wychowawcze
2. czy postawa rodzica jest zgodna z szeroko rozumianym dobrem dziecka
3. czy rodzic wywiązuje się z obowiązków rodzicielskich
4. więź emocjonalną łączącą rodzica z dzieckiem

Dlaczego opinia OZSS jest kluczowa?

Opinia OZSS jest często kluczowa w sprawach sądowych z kilku powodów. Jednym z nich jest jej kompleksowość i obiektywność. Zespół składa się z różnych specjalistów, co zapewnia szerokie spojrzenie na sprawę, przekraczające perspektywę jednego specjalisty. Dzięki temu sąd otrzymuje pełniejszy obraz sytuacji. Kolejnym powodem jest specjalistyczna wiedza. Wiele spraw rodzinnych wymaga zrozumienia niuansów psychologicznych, edukacyjnych czy społecznych, które mogą być poza zasięgiem wiedzy sędziów. Co więcej opinia OZSS ma wpływ na postrzeganie szeroko rozumianego dobra dziecka. Opinie te mają kluczowe znaczenie w ocenie, co będzie najlepsze dla dziecka, co jest zawsze najważniejszym kryterium w sprawach rodzinnym.

Badanie OZSS – co musisz wiedzieć przed terminem badania?

Przede wszystkim należy wskazać, że jest to bardzo ważne badanie, dlatego dobrze jest się do niego przygotować. Specjaliści będą zwracać uwagę nie tylko na słowa, ale także na zachowania oraz reakcje ciała. Badanie odbywa się w wyznaczonym terminie, o którym badany zostanie poinformowany wcześniej.  Badanie może trwać nawet kilka godzin. Możliwa jest odmowa wzięcia udziału w badaniu. Wówczas opinia zostanie wydana na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie.   Możliwe jest także ponowne wezwanie celem uzupełnienia opinii zespołu specjalistów. Jeżeli badaniu ma zostać poddane dziecko, wówczas spotkanie jest przeprowadzane w taki sposób, aby małoletni czuł się komfortowo i nie był znużony. Natomiast metody badawcze są dostosowane do jego możliwości oraz rozwoju. Specjaliści rozmawiają z dzieckiem podczas nieobecności rodziców, aby mogło w sposób nieskrępowany wyrażać swoje opinie.

Procedura procesu diagnostycznego jest określona w załączniku do zarządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ustalenia standardów metodologii opiniowania w opiniodawczych zespołach sądowych specjalistów. Badanie składa się z paru etapów. Po pierwsze, na początku osoby biorące w nim udział otrzymają szczegółowe informacje o przebiegu badania, a także dalszych etapach. Ponadto, wskazuje się cel przeprowadzania metod badawczych. Następnie wypisane są dane personalne osób badanych. Podczas spotkania specjaliści wykorzystują różne metody badawcze, z których wymienia się: obserwację, wywiad, rozmowę kierowaną, czy kwestionariusz oceny osoby. Ponadto, zespół specjalistów posiada dostęp do akt sądowych, w celu sporządzenia rzetelnej i kompleksowej opinii z uwzględnieniem wszystkich dopuszczonych dowodów. Kolejnym etapem jest analiza i interpretacja zebranego materiału badawczego. W tym miejscu bierze się pod uwagę środowisko rodzinne z którego wywodzi się badający oraz jego sytuację opiekuńczo-wychowawczą. Następny etap należy do charakterystyki psychologicznej osób badanych. We wnioskach wskazuje się najlepsze przyjęte rozwiązanie z uwzględnieniem sytuacji, ale przede rozwiązanie, które jest najlepsze w ujęciu dobra dziecka. 

Jak się przygotować do badania OZSS?

Przede wszystkim należy do badania podejść z pozytywnym nastawieniem. Liczy się autentyczność. Próby przedstawienia swojej osoby w sposób inny, zafałszowany, zostaną szybko wyłapane przez specjalistów. Ponadto, w stosunku do członków zespołu nie należy okazywać zniecierpliwienia, niechęci, nieuprzejmości, a także podważać ich kompetencji. Dziecku biorącemu udział w badaniu także należy wyjaśnić cel oraz przebieg spotkania. Na pytania powinno się odpowiadać zgodnie z prawdą. Należy zachowywać się w sposób naturalny, nie denerwować się. Podczas wywiadu osoba badana powinna mówić w sposób spokojny, jasny, bez pośpiechu. Zespół specjalistów zwraca uwagę na najmniejsze szczegóły. Będzie obserwował reakcje badających, ich stosunek do dzieci, okazywaną im cierpliwość, szczególnie w trakcie wspólnej zabawy. Uwadze zespołu nie umknie także stosunek jednego rodzica względem drugiego, który jest istotny dla dobra małoletniego.

Opinia OZSS może zostać zakwestionowana. W zastrzeżeniach do badania należy wówczas wskazać niedopatrzenia, brak uwzględnienia kwestii istotnych dla wyniku sprawy. Niemniej, należy zauważyć, iż badanie OZSS jest bardzo ważne dla wyniku sprawy. Ponadto, wielokrotnie jest wykorzystywane przy innych postępowaniach sądowych związanych z tematyką małoletnich dzieci, dlatego też bardzo ważne jest zaprezentowanie swojej osoby w sposób naturalny.

Opinia Opiniodawczego Zespołu Specjalistów Sądowych stanowi nieocenione narzędzie w polskim prawie rodzinnym, pozwalające sądom na bardziej świadome podejmowanie decyzji w sprawach dotyczących dzieci i rodzin. Poprzez multidyscyplinarne podejście, opinie te pomagają zapewnić, że decyzje sądowe najlepiej służą dobru dzieci, co jest ostatecznym celem prawa rodzinnego. W złożonych sprawach rodzinnych, gdzie na szali leży przyszłość i dobrostan dzieci, obiektywne i kompleksowe analizy wykonane przez specjalistów z OZSS są niezastąpione.

W każdej sytuacji jesteśmy do Państwa dyspozycji. Nasza Kancelaria Hilarowicz ma doświadczenie w sprawach związanych z opinią Opiniodawczego Zespołu Specjalistów Sądowych. Wystarczy zadzwonić pod numer telefonu +48 505 205 548 lub umówić się na spotkanie w siedzibie naszej Kancelarii w Opolu.